Kateter

[bt_highlight]Kateter nedir?[/bt_highlight]

Kateter Nedir ? Kateter, çoğunlukla poliüretan plastik maddeden yapılmış ince tüp, kanül veya borulardır. Kullanım amaçlarına göre çeşitleri, uzunlukları, çapları, uç şekilleri, kanal veya delik sayıları, yumuşaklık veya sertlikleri değişmektedir. Kateter çeşitleri çok fazladır ve kullanım alanlarına farkları vardır.

[bt_highlight]Santral Venöz kateter Nedir ?[/bt_highlight]

Santral venöz kateter, kan basınçları gibi yaşamsal fonksiyonları takip etmemizi sağlayan, ayrıca kan örneği almayı, serum veya ilaçları vermeyi, bazı özel tedavi uygulamalarını sağlayan ana toplardamarlar içerisine yerleştirdiğimiz bir kanüldür. Santral venöz kateter (veya santral kateter) takılması için en çok tercih edilen ana toplar damarlar boyundaki veya köprücük kemiği altındaki ana toplar damar ve bunlar uygun durumda değilse kasıktaki ana toplar damardır. Özellikle bazı yoğun bakım hastaları, hemodiyaliz hastaları ve kanser hastaları gibi sık tedavi uygulanan ve kan örneği alınan hastalar bu uygulamaya ihtiyaç duyarlar.

Özellikle yoğun bakım hastalarında, kalbin çalışması ile ilgili bilgilerin devamlı takibi, santral venöz kan basıncı, oksijen saturasyonu veya akciğer damarları ile ilgili takip amacıyla santral venöz kateter gerekmektedir.

Ayrıca, bazı hematolojik ve nefrolojik hastalarda, plazmaferez, aferez veya hemodiyaliz tedavileri için santral venöz kateter gerekir. Kalp pili, vena cava inferior (kalbe alttan gelen ana toplardamar) filtresi yerleşimi, venöz trombolitik (pıhtı eritici) tedavi gibi toplar damar sistemi müdahaleleri için de santral venöz kateter takılır. Bunlardan başka, özellikle kanser kemoterapileri için, sürekli olarak damardan verilmesi gereken ilaçlar ile tedavi gören hastalarda, kol damarlarının kullanılması sıkıntılı olduğunda venöz portlar, onkolojik tedavilerin damar yolu arama sıkıntısı olmadan uygulanmasına olanak vermiştir.

[bt_highlight]Port Kateter Nedir ?[/bt_highlight]

Port kateter, kanser hastalarında venöz port denilen özelleşmiş bir santral venöz kateterdir. Venöz portların standart santral venöz kateterlerden farkı, port haznesinin cilt altına yerleştirilmesidir, böylece uzun süreli kullanıma olanak sağlamaktadır.

Periferik venöz kateter: Sıklıkla ön koldaki ve el sırtındaki toplar damarlar kullanılarak, kısa süreli damar içi ilaç tedavisi yapmak amacıyla kullanılan kateterdir. Hastaneye yatan hastaların %80’inden fazlasına intravenöz (IV) tedavi uygulanmaktadır. Periferik venöz kateter (IV kateter) de bu amaçla çok sık kullanılan ve tercih edilen kateter çeşitlerindendir. Dolaşım sistemi enfeksiyonu komplikasyonu gelişmesi nadir olmakla birlikte, bazı ciddi problemlere neden olabilmektedir. Yetmiş iki saati aşan uzamış kullanımlarda flebit, ekstravazasyon ve kateter enfeksiyonu gelişebilmektedir.

[bt_highlight]Üriner Kateter Nedir ?[/bt_highlight]

Üriner kateter çeşitleri çok fazladır. Foley kateter, mesane içine yerleştirilen ve en sık kullanılan bir üriner kateter çeşididir. Geçici ve kalıcı türleri vardır. Değişik malzemelerden üretilmiş, iki veya üç kanallı, farklı çaplarda, ucunda şişirilebilir balonu olan kateterlerdir. Foley kateterlerin çok yaygın kullanım alanları vardır; İşeme sıkıntısı olan hastalarda mesane içindeki idrarı boşaltmak amacıyla, idrar yollarına yönelik ameliyatlarda, mesanenin alttan doldurulmasını gerektiren bazı tetkiklerde, idrar çıkışlarının takip edilmesi gereken bazı yoğun bakım hastalarında yaygın olarak foley kateter kullanılmaktadır. İlginizi Çekebilir: İdrarda Protein Kaçağı

Üriner sistemde kullanılan bir diğer kateter, nefrostomi adı verilen böbreğe kateter takılması işlemidir. Böbreğin normal olarak çalıştığı, ancak oluşan idrarı normal kanal ile (üreter) mesaneye boşaltamadığı bir çok durumda böbrekte idrar birikimine bağlı şişme (hidronefroz) görülür. Üreteri tıkayan hastalık; tümör, taş veya yaralanma olabilir. Bu durumda böbreğin süzdüğü idrar dışarı alınmazsa, bir süre sonra böbrek fonksiyonları kaybedilir. Böyle hastalarda dışarıdan ciltten bir kateter böbrek içine takılarak (nefrostomi) idrar dışarıdaki torbaya alınır, böylece böbreğin fonksiyonu korunmuş olur.

Üriner kateter çeşitlerinden bir diğeri de double j kateterdir. Bazı hastalarda böbrek ile mesane arasındaki kanal (üreter) içine de kateter yerleştirilerek hasta dışarıda bir kateter ve torba taşımaktan kurtarılabilir. Bu amaçla üreter içine yerleştirilen ve böbrekteki idrarı mesaneye taşıyan katetere double j kateter denmektedir. Bu kateterin her iki ucu da (böbrek ve mesane uçları) J şeklinde kıvrık olduğu için bu adı almaktadır. Hastanın beden büyüklüğüne göre bu kateterin de değişik boy ve çaplarda olanları vardır. Kateter nasıl takılır? Mesane içine sistoskopi cihazı ile girilerek üreter çıkış deliği görülebilirse bu yoldan (yani aşağıdan yukarıya, böbreğe doğru) yerleştirilir. Eğer bu mümkün olamamışsa, ciltten böbreğe ve oradan mesaneye (yukarıdan aşağıya) doğru da yerleştirilebilir.

[bt_highlight]Epidural Kateter Nedir ?[/bt_highlight]

Yaygın kullanımı olan bir diğer kateter türü de epidural kateterdir. Omurilik kanalı içerisinde, epidural bölgeye uygulanan ilaçlarla anestezi, veya devamlı epidural analjezi, son dönem kanser hastalarında sıkça tercih edilen bir ağrı kontrol yöntemidir. Epidural kateter uygulaması ile epidural bölgeye uygulanacak ağrı kesici ilaçlar bu ağrı iletimini omurilik düzeyinde kesintiye uğratır ve ağrının ortaya çıkışı engellenir. Epidural kateter, ağrının yerine göre sırt veya bel bölgesine skopi cihazı ile görüntüleme kılavuzluğunda uygun iğne ile epidural aralığa girilerek ve iğnenin içinden kateter geçirilerek takılır.

Kateter Nedir, Kateter Çeşitleri Nelerdir konulu yazımızın sonuna geldik. Bir önceki yazımız olan Apse Nedir okumanızı tavsiye ederiz.