Fistül yazı başlıklı makalemizde konuya dair bilgilendirmelere ulaşabilirsiniz. Fistül nedir? Perianal Fistül Ameliyatı konuları hakkında bilgilere ulaşabilirsiniz.
Fistül nedir?
Fistül, kelime anlamı kanal veya yol demektir. Vücudumuzdaki kanal şeklinde veya içi boş organların arasında normalde olmaması gereken bir bağlantın oluşmasına fistül denir. Özellikle sindirim sistemi borusunun her yerinde ve değişik nedenlerle farklı organlarda oluşabilir, ancak bir hastalık olarak kast edilen fistül, bir ağzı anüs etrafındaki deride, diğer ağzı ise kalın barsağın son bölümü olan rektum içinde olan bağlantı kanalı ve yolu olarak görülür. Buna anal fistül veya perianal fistül adı da verilir. Bu bölgede fistül ile karıştırılabilen başka hastalıklar da vardır; örneğin, perianal apse, anal fissür, hemoroid (basur) ve plenoidal sinüs (kıl dönmesi) bunlar arasındadır. Anal fistülün toplumda görülme sıklığı yaklaşık olarak 10.000’ de 1‘ dir.
Her iki cinste de görülmekle birlikte kadınlara göre erkeklerde görülme sıklığı daha fazladır. Hastalarda anal fistüllerin sayısı, derecesi, yerleşim bölgeleri farklı olabilmekte, tedavi yaklaşımları ve ameliyatları da buna göre nispeten daha kolay veya güç olabilmektedir.
Anal fistül nasıl oluşur? Kalın barsağın son bölümü olan anüste kanalın kayganlığını sağlayan salgı bezlerinin tıkanması ile başlar, sonra buraya enfeksiyon eklenir ve bu iltihaplı kanal, anüs çevresinden deriye doğru kendine bir kanal oluşturarak cilde açılır. Anal fistüllerin çoğunluğu önce bir apse şeklinde başlar ve daha sonra bu apsenin deriye açılması ile oluşurlar. Bunun dışında barsakları etkileyen bazı hastalıklar (inflamatuar barsak hastalıkları, crohn hastalığı, tüberküloz, kanser gibi) nedeniyle de fistül gelişebilir. Bu nedenle karmaşık hastalarda, yapılan ameliyat sonrası tekrarlayan, iyileşmeyen, fazla sayıda iç ve dış deliği bulunan hastalarda, bu hastalıklar da dikkate alınarak gerekli görüntüleme tetkikleri ile (rektoskopi, kolonoskopi, rektal ultrasonografi, MR gibi) ileri araştırmalar yapmak gerekir.
Bu radyolojik görüntüleme yöntemleri ile, fistülün iç ve dış delik yerleri, sayısı, uzunluğu, genişliği, izlediği yol veya yollar, anüsün iç ve dış kasları ile ilişkisi ve bu bölgenin anatomik yapısı detaylı bir şekilde görüntülenir.
İlginizi Çekebilir: İntravenöz
Anal fistülü olan hastalarda genellikle dışkılama sırasında makatta ağrı, makat bölgesinden gelen pis kokulu bir akıntı, çamaşırında sürekli bir ıslaklık ve kirlenme şikayetleri vardır. Bazen fistülün dış deliğini de görebilirler. Enfeksiyonun şiddetine göre bazen ateş yüksekliği olabilir.
Muayenede hastalığın teşhisi makat bölgesine bakılarak konur. Dış deliğin görüldüğü ve belirgin olduğu hastalarda teşhis kolaydır. Tedavisi ameliyattır, ancak ameliyat öncesinde hastanın detaylı incelenmesi için bazı görüntüleme yöntemlerine ihtiyaç vardır. Öncelikle endorektal ultrasonografi (ERUS) veya magnetik rezonas görüntüleme (MR) yapılarak fistülün iç deliği, fistül kanalının izlediği yol ve çevresindeki kas yapıları görüntülenerek radyolojik olarak incelenir. Ameliyattan önce, hastanın bu bölgeden eski bir ameliyatı olup olmadığı, bu bölgeyi etkileyebilen başka hastalıklarının (Crohn vb) olup olmadığı ve anüs kaslarının sağlamlığı iyi araştırılmalıdır.
Perianal fistül ameliyatı
Perianal fistüller ilaçla veya ameliyat dışı başka yöntemlerle tedavi edilemez, kendiliğinden iyileşmesi de çok nadirdir. Tedavide mutlaka ameliyat gereklidir. Ameliyatla tedavi edildiğinde bile tekrarlama ihtimali az değildir. Ameliyatın daha yüksek başarıda yapılabilmesi için anorektal bölgede deneyimli olan genel cerrahlar tarafından yapılması gerekir. Ameliyatla tedavi genel anestezi veya spinal anestezi altında yapılabilirse de genel anestezi tercih edilir. Anal fistüllerin büyük çoğunluğu basit fistül olup ameliyatta iç ve dış delikler arasındaki bütün fistül kanalı açılarak çıkarılır ve temizlenir. Fistül yolu açık bırakılır ve 15-20 gün içinde bu açık bölüm vücut tarafından yeni oluşan dokularla kendiliğinden kapanarak iyileşir.
Basit olmayan karmaşık fistüllerde farklı cerrahi tedavi yöntemleri de vardır. Ameliyatta özellikle anüs kaslarının korunması veya bu kaslarda hasar varsa onarılması önemlidir, aksi takdirde ameliyat sonrası hastanın dışkısını tutamama ve kaçırması gibi istenmeyen durumlarla karşılaşılacaktır. Son yıllarda uygulanan yeni cerrahi tedavi teknikleri ile tedaviler daha başarılı sonuçlar vermektedir. Hastaların ameliyat sonrası hissettikleri ağrı azdır. Yaklaşık olarak hastanede kalış süreleri 1-2 gün, tamamen iyileşme süreleri 15-20 gündür. Ameliyattan sonraki dönemde en fazla endişe edilen durum tekrarlama ihtimalidir. Günümüzdeki ileri teknik cerrahi tedavilere rağmen garantili bir tedavi yöntemi yoktur ve fistülün yine de tekrarlama ihtimali bulunmaktadır. Tedavinin başarısındaki en önemli faktörlerden birincisi, ameliyatı yapan cerrahın bu konudaki deneyimidir.
