Bizlere sıkça yöneltilen sorulardan Anamnez nedir, anamnez alma, anamnez örneği, pediatrik anamnez, psikolojik anamnez formu gibi sorulara yanıt vereceğiz.
[bt_highlight]Anamnez Nedir ?[/bt_highlight]
Anamnez, hastanın hastalığını teşhis etmek veya durumunu anlamak için onunla konuşarak sorular sormak ve bilgi toplamaktır. Bu işleme anamnez alma denir.
Anamnez alınırken sorular rastgele değil, belirli bir düzen ve sıra ile sorulur. Hasta-hekim ilişkisinin sağlıklı olması ve güven oluşması, doğru ve yeterli bir anamnez alınmasına bağlıdır.
Doğru bir teşhis için anamnez en önemli bilgi kaynağıdır. Bazı durumlarda tek başına anamnez, hastalık hakkındaki gerekli tüm bilgiyi sağlamada yeterli olabilir. Çoğu zaman ise anamnez sonrasında fizik muayene ve daha sonra gerekli görüntüleme ve/veya laboratuvar testlerine başvurulur.
Anamnez alma sırasında dikkat edilecek temel hususlar; önce kendimizi tanıtmalı, amacımızı söylemeli, ilgili, saygılı ve güler yüzlü selamlanmalı, mahremiyete dikkat edilmeli, yeterince konforlu bir ortamda anlayabileceği bir dil ile konuşmalı, hastaya güven telkin edilmeli, öncelikli olarak problemi çözme ve doğru tanıya ulaşma odaklı sorular yöneltilmelidir.
Genel bir anamnez örneği olarak aşağıdaki bilgiler alınır ve kaydedilir:
- Hasta Bilgileri; Adı Soyadı, cinsiyeti, yaşı, medeni hali, telefonu, adresi, doğum yeri ve yaşadığı yerler, mesleği, boy ve kilosu, hasta dosya no, arşiv bilgileri
- Hastanın özgeçmişi ve soy geçmişi; daha önce geçirdiği hastalıklar, ameliyatlar, konulan patolojik tanılar, yapılan tedaviler, alınan ilaçlar, sigara, alkol, madde bağımlılığı, bunların tarihleri, aile bireylerinde geçirilmiş hastalıklar, kadınlarda adet düzeni, doğumlar, emzirme süreleri, ilk adet yaşı, menapoz yaşı
- Hastalık Bilgileri; Hasta yakınmaları, ön tanılar, ayırıcı tanılar, kesin tanı, laboratuvar veya radyolojik tanı, patolojik tanı, verilmişse aldığı tedaviler
Bu bilgilerin her biri, hekimin zihninde ön tanılar ve ayırıcı tanılar oluşmasına katkı sağlar ve anamnezden sonraki fizik muayeneye ve gereken görüntüleme veya laboratuvar testlerinin neler olacağına ışık tutar. Örneğin; Hastalıkların türü ve görülme sıklıkları, hastanın cinsiyetine, yaşına, mesleğine, medeni haline, yaşadığı yere, boyuna, kilosuna göre değişebilmektedir. Erkek bir hastada dış gebelik olamayacağı gibi, kadın bir hastada prostat büyümesi olmayacaktır.
Cinsiyete bağlı görülme sıklıkları çok değişken olan hastalıklar bulunmaktadır. İleri yaş hastalarda bir çok kanserin görülme sıklığı artmakta, bazı hastalıklar ise çocukluk veya genç yaş gurubunda görülmektedir. Belli bölgelerde bazı hastalıklar sıktır; Ailevi Akdeniz ateşi gibi.
Mesleği aşırı bilgisayar kullanımı ile ilgili olanlarda Karpal Tünel Sendromu sık görülmektedir. Köpek, kedi ile uzun süre yakın teması olanlarda Hidatik Kist hastalığı görülme olasılığı yüksektir. Sağlık çalışanlarında bulaşıcı enfeksiyon hastalıklarının görülme sıklığı yüksektir. Şişman kadınlarda rahim, meme ve kolon kanseri sıklığı artmaktadır.
Buraya kadar anamnez alma ile ilgili temel ve genel ilkelere temas ettik. Anamnezin detaylandırılması, hastanın ve hastalığın ilgili olduğu klinik branşa göre farklılıklar göstermektedir. Örneğin; cerrahi anamnez, jinekolojik veya obstetrik anamnez, pediatrik anamnez, psikolojik anamnez gibi birbirinden farklılıkları olan özel anamnez formlarına uygun detaylı anamnezler alınır.
[bt_highlight]Pediatrik Anamnez Nedir ?[/bt_highlight]
Pediatrik anamnez alınırken çocuğun özgeçmişine yönelik şunlar sorgulanmalıdır;
- Prenatal: Çocuğun doğumu öncesinde annesinin aldığı ilaçlar, alkol, sigara, radyasyon, doktor kontrolü, kanama, hamilelikte geçirilen hastalıklar ve infeksiyonlar, yapılan incelemeler, preeklampsi, eklampsi, poli ya da oligohidramnioz, EMR (erken membran rüptürü), diyabet, travma, annenin kan grubu
- Natal: Hamilelik süresi, doğum şekli, bebeğin kaç kilo doğduğu, doğum olayının süresi, nerede olduğu, doğum sırasında bebeğe ait sorun olup olmadığı, sezaryan ise nedeni
- Postnatal: Doğum sonrası olaylar, APGAR, özel bakım gereksinimi, K vit, göz bakımı, ilk beslenme, ilk dışkılama, ilk idrar, sarılık öyküsü
Psikolojik anamnez formu, çok genişletilmiş bir şekilde hastanın fiziksel, ruhsal ve sosyal yönlerinin, geçmişte ve halen ne durumda olduğunu analiz eden, hastanın bilincini, düşünüşünü, duygulanımını, davranışlarını, sosyal ilişkilerini, çocukluğunu ve gelişim evrelerini, tüm aile bireyleri ile ilgili detaylı özgeçmiş ve soygeçmiş bilgilerini, evliliğini, partner ilişkilerini, mesleği, iş hayatı, iş arkadaşları ile ilgili duygu ve düşüncelerini, yaşamının her dönemine ilişkin psikososyoekonomik bütün etkileşimlerini sorgulayan sorular içerir. Bu sorular; tek kelimelik cevaplı, Evet-Hayır cevaplı, hissedilen duyguları puanlama esaslı veya ucu açık cümle tamamlama şeklinde düzenlenebilmektedir. Ayrıca bu formlarda, hastanın psikolojik terapi süreçlerine ilişkin geçmişte yaşadıkları, şu anki başvuru nedenleri, terapiden beklentileri gibi tedaviye yönelik sorular da yöneltilir.
